Podłoża hydroponiczne: porównanie oparte na wpływie na pH, EC, trwałości i retencji wody | Roślinne SOS

Podłoża hydroponiczne – właściwości, wpływ pH/EC, trwałość i zastosowanie. To jedno z najczęściej zadawanych zapytań w wyszukiwarkach. Dlatego postanowiłem je dokładnie opisać i pomóc Wam wybrać najlepsze dla Waszych roślin.

Hydroponika opiera się na obojętnych (lub prawie obojętnych) podłożach, które stabilizują korzenie, regulują dostęp powietrza/wody i nie wnoszą niekontrolowanych zmian pH/EC. Na tej podstawie postanowiłem porównać najczęściej używane podłoża w uprawie hydroponicznej.

Uwaga o pH/EC w hydroponice: większość upraw prowadzi się przy pH pożywki ok. 5,2–6,2 i pH strefy korzeni również w tym zakresie, co maksymalizuje dostępność składników pokarmowych. EC dostosowuje się do wymagań rośliny, warunków klimatycznych i fazy wzrostu.

Wełna mineralna (rockwool)

Czym właściwie jest? To tak jak robi się watę cukrową. Do pieca wrzuca się skały, które rozpuszcza się i robi się z nich „watę”. Czyli najprościej – włóknisty materiał z topionych skał, który jest standardem w szklarniowej hydroponice.
Wpływ na pH/EC: Wełna mineralna może wpływać na pH na początku. Jej pH jest na poziomie 7,0-8,0 natomiast po zbuforowaniu roztworem wodnym o odpowiednim pH utrzymuje się zakresie 5,5-6,5 i pozostaje stabilne.
Wpływ na pożywkę: Często jest to krótkotrwały wzrost pH w pierwszym okresie, po stabilizacji podłoże zachowuje się neutralnie.
Retencja wody/powietrze: Wysoka zdolność utrzymania wody przy dobrej porowatości powietrznej – stąd popularność w uprawie NFT czy DWC.
Trwałość: Bardzo wysoka mechanicznie.
Nawożenie: Produkty mineralne (pełna kontrola pH/EC), w zależności od systemu preparaty przeznaczone do uprawy w systemach recyrkulacyjnych lub otwartych (run to waste).
Dla kogo: dla hodowców profesjonalnych na większą skalę, do kiełkowania i uprawy roślin w systemach DWC/NFT.

-> Najbardziej popularną marką wełny mineralnej jest Grodan -> zobacz produkty.

Granulat ceramiczny (clay pebbles/keramzyt)

Czym jest? Ekspandowana (poddana działaniu pary przy wysokim ciśnieniu) glina – kulki lekkie, porowate, generalnie obojętne.
Wpływ na pH/EC: Praktycznie neutralny – wypłukany przed użyciem nie zmienia pH i EC. W systemach recyrkulacyjnych jest bardzo przewidywalny. Jego pH powinno być w przedziale 6,5-7,5 a EC 0,0-0,2 mS/cm.
Retencja wody/powietrze: Posiada bardzo dobrą aerację w połączeniu ze stabilnością mechaniczną. Jeśli chodzi o samą retencję wody to jest ona umiarkowana.
Trwałość: Bardzo wysoka, wielokrotnego użytku po dezynfekcji – dotyczy tylko keramzytu przeznaczonego do upraw hydroponicznych (nie ogrodniczego).
Nawożenie: Mineralne, głównie do systemów recyrkulacyjnych.
Dla kogo: Domowe uprawy hydroponiczne w systemach pasywnych, gdzie liczy się stabilność i powietrze w strefie korzeni.

-> Najbardziej popularnymi markami keramzytu hydroponicznego są: CANNA oraz Plagron.

Perlit

Czym jest? To praktycznie spienione szkło wulkaniczne. Jest przy tym bardzo lekkie i mocno porowate.
Wpływ na pH/EC: Sam perlit ma pH w przedziale 6,5-7,5 i EC 0.0 mS/cm co w praktyce powoduje, że nie zmienia pH i EC roztworu.
Retencja powietrza/wody: Perlit daje świetne napowietrzenie, jednocześnie mając niższą retencję wody dlatego częściej jako komponent mieszanek.
Trwałość: Niska (z czasem zaczyna się kruszyć).
Nawożenie: Mineralne.
Dla kogo: Można używać jako samodzielne podłoże jednak patrząc na powyższe właściwości często stosowany jest jako dodatek do mieszanek torfowych, kokosu i keramzytu dla poprawy napowietrzenia.

Wermikulit

Czym jest? To ekspandowana mika o wysokiej zdolności magazynowania wody. Często stosuje się w procesie kiełkowania lub klonowania roślin.
Wpływ na pH/EC: Mimo, że wermikulit ma pH na poziomie 6,5-7,2 może szybko podnosić pH środowiska ze względu na wysoką pojemność wymiany kationów – co nie zawsze jest pożądane w hydroponice. Jego EC mieści się w przedziale 0,1-0,3 mS/cm jednak nie ma to zbyt dużego wpływu na pożywkę.
Retencja powietrza/wody: Ma bardzo wysoką retencję wody dlatego długo ją utrzymuje przy okazji zatrzymując kationy (głównie potasu).
Trwałość: Nie jest zbyt wysoka, napiszę nawet że średnia (z czasem się rozpada). Należy uważać przy korekcie pH by nie było za niskie bo może powodować jego szybszy rozpad.
Nawożenie: Warto wziąć pod uwagę zdolność do zatrzymywania kationów i od czasu do czasu podbić ilość potasu.
Dla kogo: Dla każdego w procesie ukorzeniania. Przy okazji jako domieszka mieszanki do systemów pasywnych.

Włókno i granulat kokosowy (coco/coir)

Czym jest? To wiele produktów pochodzenia kokosowego: włókna/chipsy/granulat z łupin kokosa. Na chwilę obecną i sytuację związaną z torfem staję się jego substytutem.
Wpływ na pH/EC: Kokos w zależności od produktu potrafi obniżać pH. Początkowe EC może być wyższe przez kumulację soli, jeśli nie został odpowiednio przygotowany. Kokos ma pH zwykle lekko kwaśne–obojętne (5,5-6,8), a EC zmienne zależnie od źródła i przygotowania od 0,2-0,6 mS/cm.
Retencja powietrza/wody: Jest dość wysoka, choć samo włókno kokosowe mniej zatrzymuje wodę niż granulat.
Trwałość: Dobra choć może średnia, ze względu na to, że jest to podłoże organiczne.
Nawożenie: Z zasady mineralne jeśli chodzi o uprawę hydroponiczną. W doniczkach można stosować nawożenie organiczne. Należy pamiętać o dodawaniu do wody calmag w celu wyrównania ilości jonów Ca/Mg.
Dla kogo: Jako włókno dobre dla każdego. Jako granulat raczej sugerował bym profesjonalne uprawy. Tak to właśnie jest podłoże produkcyjne – zazwyczaj. Dobry dodatek do spulchniania gleby.

-> Spróbuj uprawy we włóknie kokosowym <-

---

Lechuza PON (pumeks + zeolit + lawa, z nawozem startowym)

Czym jest? Lechuza-PON to gotowa mieszanka w pełni mineralna. Jej wszystkie właściwości wynikają z komponentów: zeolit, pumeks, lawa. To bardzo trwałe kruszywa o dość dużej porowatości.
Wpływ na pH/EC: Lechuza gwarantuje stabilne pH (pH podłoża 6,0-6,5), początkowo może dojść do podwyższenia EC z racji nawozu startowego (choć to rzadki przypadek), potem jest już bardzo przewidywalne. W związku z zeolitem w mieszance i wysoką pojemnością wymiany i stabilizacji kationów może nieznacznie podnosić pH. EC mieszanki to około 0,3-0,5 mS/cm.
Retencja powietrza/wody: Dość umiarkowana, z dobrą wymianą gazową ze względu na porowatość.
Trwałość: Jest bardzo wysoka (minerały) – prawie niezniszczalna.
Nawożenie: Standardowe pożywki mineralne do systemów recyrkulacyjnych.
Dla kogo: Dla każdego, kto szuka gotowego rozwiązania do uprawy hydroponicznej w formie pasywnej.

-> Uprawiaj hydroponicznie w Lechuzie <-

Jeśli podoba Ci się moja praca to symbolicznie , którą z chęcią wypiję tworząc kolejny wpis. W ten sposób pomożesz mi w rozwoju tej strony 🙂 – dziękuję!

Mech torfowiec (Sphagnum moss)

Czym jest? Produkt naturalny, włóknisty mech o właściwościach antyseptycznych. Żeby było ciekawiej, jest pierwotnym produktem, z którego z czasem powstaje torf.
Wpływ na pH/EC: Sam mech jest kwaśny – w badaniach pH startowe 4,0-5,0 i wykazana tendencja do dalszego zakwaszania mieszanek, przy dość niskim EC na poziomie 0,1-0,2 mS/cm.
Retencja powietrza/wody: Jest bardzo wysoka (utrzymuje wodę przy stałym dostępie powietrza).
Trwałość: Mech ma dość niską (ulega rozkładowi z czasem) jednak jest odporny na działanie większości preparatów enzymatycznych.
Nawożenie: Odżywki mineralne – zdecydowanie ze względu na jego predyspozycje to kumulowania soli.
Dla kogo: Idealny do ukorzeniania i kiełkowania. Uprawa młodych roślin i wypełnienie palików.

-> Najbardziej popularną marką i producentem mchu jest Besgrow -> zobacz produkty.

Żwir (kwarcowy lub akwarystyczny)

Czym jest? To całkowicie obojętne kruszywo o większej frakcji (w zależności od preferencji).
Wpływ na pH/EC: W systemach hydroponicznych pozostaje chemicznie obojętny i nie uwalnia minerałów stąd też jego przewidywalność pH/EC. Sam w sobie ma pH w przedziale 6,5-7,5 i EC równe 0.0 mS/cm.
Retencja powietrza/wody: Tu sprawa jest dość prosta = dużo powietrza, mało wody a jego wysoka masa stabilizuje duże rośliny.
Trwałość: Bardzo wysoka, wielokrotnego użytku po przepłukaniu.
Nawożenie: Standardowe pożywki mineralne jednak wymaga częstszego podlewania.
Dla kogo: Idealnie wpisuje się w systemy pasywne (Leni) w tym dla większych roślin kiedy cenisz sobie ich stabilność.

Szkło (kulki/szklany żwirek)

Czym jest? Pamiętacie te szklane kulki z dzieciństwa? Tak to właśnie o nich piszę. Gładkie, inertne, koraliki lub granulaty szklane. Już w latach 70 ubiegłego wieku były wykorzystywane do uprawy roślin – wiedzieliście?
Wpływ na pH/EC: W związku ze swoimi właściwościami fizycznymi i chemicznymi są preferowane tam, gdzie chcemy zminimalizować sorpcję/uwalnianie związków. Na chwilę obecną powszechnie używane w badaniach nad produktami korzeniowymi (metabolity, hormony) jako obojętne medium. pH na poziomie 7,0 oraz EC równym 0.0 mS/cm.
Retencja powietrza/wody: Praktycznie zerowa, bardziej jest to podłoże „nośnikowe” niż magazynujące.
Trwałość: Bardzo wysoka, przy okazji z bardzo łatwą sterylizacją.
Nawożenie: Pożywki mineralne.
Dla kogo: Dla każdego kto ceni sobie ładne aranżacje dekoracyjne oraz dla tych, których interesują układy badawcze. W uprawie hydroponicznej domowej są raczej niszowe.

Dobraaa to jak już mamy krótkie charakterystyki każdego z podłoży to przejdźmy (jak to na mnie przystało) do tabelki porównawczej. Taaaadaaaam!

Podłoże	Retencja woda-powietrze	Trwałość	Wpływ na pH/EC	Wskazówki nawożenia
Wełna mineralna	wysoka	bardzo wysoka	początkowo może podnosić pH, dalej stabilnie, EC neutralna	Produkty mineralne (Aqua/Hydro)
Keramzyt	umiarkowana	bardzo wysoka	neutralny dla pH/EC	Produkty mineralne (Aqua/Hydro)
Perlit	umiarkowana	niska	neutralny	Produkty mineralne (Aqua/Hydro)
Wermikulit	bardzo wysoka	średnia	skłonność do wzrostu pH	Produkty mineralne (Aqua/Hydro) często kontroluj pH
Kokos	wysoka	średnia	bywa kwaśny i zmienny w EC	Produkty mineralne (Coco) często uzupełniaj Ca/Mg
Lechuza PON	umiarkowana	bardzo wysoka	stabilne pH oraz początkowo wyższe EC	Po zużyciu nawozu produkty mineralne (Aqua/Hydro)
Mech torfowiec	bardzo wysoka	niska	obniża pH	Roztwory mineralne o nieco wyższym pH wejściowym
Żwir	niska	bardzo wysoka	brak wpływu	Produkty mineralne (Aqua/Hydro)
Szkło (kulki/żwirek)	bardzo niska	bardzo wysoka	brak wpływu	Produkty mineralne (Aqua/Hydro)

Pewnie teraz zapytacie o mój wybór w praktyce – co ja bym wybrał?

Ja kocham precyzję i wydajność więc stawiałbym na wełnę mineralną i keramzyt. Jeśli szukałbym czegoś co wybacza błędy to skupiłbym się na kokosie, mieszankach kokos/perlit lub kokos/keramzyt. Do ukorzeniania i kiełkowania wybrałbym kostki wełny mineralnej, kostki kokosowe albo mech. A ze względu na brak czasu wybieram Lechuzę – nic nie muszę mieszać.